အပ္ပနာဟူသည် ဝိတက်စေတသိက်၏ အမည် ဖြစ်သည်။ ဝိတက်သည် ယှဉ်ဖက်စိတ်ကို အာရုံသို့ တင်ပေးတတ်သောကြောင့် အပ္ပနာဟူသော အမည်ကို ရသည်။ ပဌမဈာန်နှင့် ယှဉ်သော စိတ်တို့သည်လည်း ဝိတက်နှင့် အတူယှဉ်တွဲဖြစ်သောကြောင့် အပ္ပနာအမည်ကို ရသည်။ သဒိသူပစာအားဖြင့် ဒုတိယဈာန်-စသည်တို့သည်လည်း ပထမဈာန်နှင့် အလားတူသောကြောင့် အပ္ပနာ မည်ကြသည်။
မသိဘူးသေးသော သစ္စာလေးပါး နိဗ္ဗာန်တရားကို သိအောင် ကျင့်အံ့ဟု အားထုတ်ခြင်းကိစ္စ၌ လွှမ်းမိုးထားသော သဘောတရား။ (အနညာတံ- မသိအပ်ဘူးသော သစ္စာ ၄-ပါးကို+ဉဿာမီတိ- သိအံ့-ဟု ဖြစ်သော...
ထုံမွမ်းခြင်း၊ အဖန်ဖန် မှီဝဲခြင်းအားဖြင့် (အခြားမဲ့ နောက်နောက်တရားတို့ အားကောင်း သန်စွမ်းဖို့) ကျေးဇူးပြုတတ်သော...
ပူပူဆာဆာ တောင့်တတတ်သော တဏှာပဏိဓိ မရှိသောကြောင့် "အပ္ပဏိဟိတ နိဗ္ဗာန်" ဟု ခေါ်သည်။
၁။ ဥဒ္ဓုမာတကအသုဘ၊ ၂။ ဝိနီလကအသုဘ၊ ၃။ ဝိပုဗ္ဗကအသုဘ၊ ၄။ ဝိစ္ဆိဒ္ဒကအသုဘ၊ ၅။ ဝိက္ခာယိတကအသုဘ၊ ၆။ ဝိက္ခိတ္တကအသုဘ၊ ၇။ ဟတဝိက္ခိတ္တကအသုဘ၊ ၈။ လောဟိတကအသုဘ၊ ၉။ ပုဠုဝကအသုဘ၊ ၁၀။ အဋ္ဌိကအသုဘ။ (၎င်းတို့၏ အဓိပ္ပါယ်ကို ဆိုင်ရာ ခေါင်းစဉ်၌...
အထူး သိစွမ်းနိုင်သော ရူပါဝစရကုသိုလ်, ကြိယာပဉ္စမဈာန်နှင့် ယှဉ်သော ဉာဏ်ကို "အဘိညာဉ်"ဟု ခေါ်သည်၊ ထိုဉာဏ်နှင့် ယှဉ်သောကြောင့် ပဉ္စမဈာန်ကိုလည်း "အဘိညာဉ်"ဟုပင် ခေါ်ရသည်။ ပါရမီထူးရှိသူများကား မဂ်ကိုရရုံ, ပဉ္စမဈာန်ကို ရရုံမျှဖြင့်ပင် အဘိညာဉ်ကို...
အနုလုံ-ဟူသည် ဈာန်အား လျော်သော စိတ် ဖြစ်သည်၊ ရှေးရှေးပရိကံနှင့် နောက်က အပ္ပနာအား လျော်စွာဖြစ်တတ်သောကြောင့် အနုလုံဟု ခေါ်သည်။ ရှေးရှေးပရိကံဟူသည်လည်း ယခု အပ္ပနာဝီထိတွင်းက ပရိကံကိုသာ ဆိုလိုသည်မဟုတ်၊ အပ္ပနာဝီထိမရောက်မီ ရှေးရှေးဝီထိများမှ အပ္ပနာဖြစ်အောင် စီမံပေးကြသော...