အာကာသာနဉ္စာယတန-စသော ၄ ပါးတို့သည် ရုပ်၏ ဆန့်ကျင်ဘက်အာရုံကို အာရုံပြု၍ ဖြစ်ပေါ်လာသောကြောင့် အာရုပ္ပ(အာရမ္မဏိက)ကမ္မဋ္ဌာန်း မည်၏။ “ကောင်းကင်ပညတ်(ကောင်းကင်ဟူသော သတ်မှတ်ချက်), ပထမာရုပ္ပဝိညာဉ်, နတ္ထိဘောပညတ်(မရှိခြင်းဟူသော သတ်မှတ်ချက်), တတိယာရုပ္ပဝိညာဉ်”အားဖြင့် အရူပါဝစရဈာန်၏ အာရုံဖြစ်သော ကမ္မဋ္ဌာန်း ၄-ပါးသည် အာရုပ္ပ(အာရုံ)ကမ္မဋ္ဌာန်းမည်၏။
အရောင်အလင်း အဝိုင်းငယ်ကို (အရောင်အလင်း၊အရောင်အလင်း)ဟု ရှုမှတ် ပွါးများသော ဘာဝနာသည် အာလောကကသိုဏ်း ကမ္မဋ္ဌာန်း...
၁။ဥပေက္ခာသဟဂုတ် စက္ခုဝိညာဏ်စိတ် ၁ပါး၊၂။ဥပေက္ခာသဟဂုတ် သောတဝိညာဏ်စိတ် ၁ပါး၊ ၃။ဥပေက္ခာသဟဂုတ် ဃာနဝိညာဏ်စိတ် ၁ပါး၊ ၄။ဥပေက္ခာသဟဂုတ် ဇိဝှါဝိညာဏ်စိတ် ၁ပါး၊ ၅။ဒုက္ခသဟဂုတ်ကာယဝိညာဏ်စိတ် ၁ပါး၊ ၆။ဥပေက္ခာသဟဂုတ် သမ္ပဋိစ္ဆိုင်းစိတ် ၁ပါး၊ ၇။ဥပေက္ခာသဟဂုတ် သန္တိရဏစိတ်...
အကုသလဝိပါက်စိတ် ၇ ပါး၊ အဟိတ်ကုသလဝိပါက်စိတ် ၈ ပါး၊ အဟိတ်ကြိယာစိတ် ၃ ပါး၊ပေါင်း ၁၈ ပါး။ အကုသလဝိပါက်စိတ် ၇ ပါး-စသည်ကို ဆိင်ရာ ခေါင်းစဉ်၌...
"အနိစ္စ"ဟု ရှုသော အနုပဿနာသည် ရုပ်-နာမ်အပေါင်းကို တစ်လုံးတစ်ခဲတည်း ပုံပန်းသဏ္ဌာန် အနေအားဖြင့် ထင်မှားမှုကို စွန့်လွှတ်နိုင်သောကြောင့် "အနိမိတ္တာနုပဿနာ" ဟူသော အမည်ကို ရလျက် ဝိမောက္ခသို့ ဝင်ရာ လမ်းပေါက် တစ်မျိုးဖြစ်သည်၊ (အနိမိတ္တ= ပုံပန်းသဏ္ဌာန် မရှိဟု + အနုပဿနာ=...
ဒွေးဟူသည် နှစ်(၂) ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ထို့ကြောင့် အာဝဇ္ဇန်းဒွေး ဟူသည် အာဝဇ္ဇန်း၂ ပါး-ဟု ဆိုလိုသည်။
အနာဂါမိမဂ်ကို ရလျှင် ကာမရာဂနှင့် ဗျာပါဒတို့ကို အကုန်အစင် ပယ်ပြီးဖြစ်၍ ကာမဘုံသို့ ပဋိသန္ဓေ မနေလာသောကြောင့် "အနာဂါမ်"ဟူသော အမည်ကို ရရှိလေတော့သည်၊ အနာဂါမ်များသည် ကာမရာဂကို ပယ်ပြီးဖြစ်သည့်အတွက် ကာမဂုဏ် ခံစားခြင်းလည်း မရှိတော့ပါ၊ ဗျာပါဒကို ပယ်ပြီးဖြစ်သည့်အတွက် ဒေါသလည်း...