အကြောင်းတရားအကျိုးတရား၊ပစ္စယသတ္တိ” ၃-မျိုးကို စုံလင်စွာ ပြသောနည်းသည် “ပဋ္ဌာန်းနည်း” မည်၏။
ဥပေက္ခာသဟဂုတ်သန္တီရဏစိတ် ၂ ပါး၊ မဟာဝိပါက်စိတ် ၈ ပါး၊ မဟဂ္ဂုတ်ဝိပါက်စိတ် ၉ ပါး- ပေါင်း ၁၉ ပါးသည် ပဋိသန္ဓေကိစ္စကို ဆောင်ရွက်သော စိတ်(ပဋိသန္ဓေစိတ်) တို့ ဖြစ်သည်။"ကိစ္စကို ဆောင်ရွက်"ဟူသည် ထိုကိစ္စရှိနေသည်ဟု ဆိုလိုသည်။(ဆိုင်ရာ ခေါင်းစဉ်များကိုလည်း...
၁။ အပါယ်ပဋိသန္ဓေ၊ ၂။ ကာမသုဂတိပဋိသန္ဓေ၊ ၃။ ရူပါဝစရပဋိသန္ဓေ၊ ၄။ အရူပါဝစရပဋိသန္ဓေ။
အကြောင်းအမျိုးမျိုးက အကျိုးအမျိုးမျိုးအား အစွမ်းသတ္တိအမျိုးမျိုးဖြင့် ကျေးဇူးပြုနေကြပုံကို ပြသော တရား။ (ပဋ္ဌာန်း-ဟူသော အမည်သည် ပဋ္ဌာန-ဟူသော ပါဠိမှ ဆင်းသက်လာသော အမည် ဖြစ်သည်။ ပဋ္ဌာန-ဟူသော ပါဠိသည် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကို ဖော်ပြသော ကျမ်းကို ဟော၏။ သို့သော် ပဋ္ဌာန်း...
၁။ မာတုဃာတက ကံ၊၂။ ပိတုဃာတက ကံ၊ ၃။ အရဟန္တဃာတက ကံ၊၄။ လောဟိတုပ္ပာဒက ကံ၊၅။ သံဃဘေဒက ကံ။
ကမ္မဋ္ဌာန်းရှုမှတ်ခိုက်မှာပင် နာမ်-ရုပ်တို့၏ အကြောင်းကို ထိုက်သည့်အားလျော်စွာ တွေ့မြင်၍ "အကြောင်း နာမ်-ရုပ်ကြောင့် အကျိုးနာမ်-ရုပ်မျှသာ ဖြစ်ပေါ်နေသည်"ဟု ဆုံးဖြတ်နိုင်သော ဉာဏ်သည် "ပစ္စယပရိဂ္ဂဟဉာဏ်"...
အဝိဇ္ဇာ-စသော အကြောင်းတရားကြောင့် သင်္ခါရ-စသော အကျိုးတရား ဖြစ်ပုံမျှကို ပြ၍ ပစ္စယသတ္တိကို မပြသော နည်းသည် "ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်နည်း"...